Sağlıklı ve dengeli beslenmenin temel unsurlarından biri şeker tüketiminin sınırlandırılmasıdır. Beslenmemizde şeker iki şekilde sağlanır; biri yiyeceklerin içerdiği doğal (sütteki laktoz, meyvelerdeki früktoz vb.) diğeri ise “ilave” denen yiyeceklerin işlenmesi veya hazırlanması sırasında eklenen şekerdir. İlave şekerler; beyaz şeker, esmer şeker gibi doğal şekerleri kapsadığı kadar kimyasal olarak üretilmiş enerji içeriği olan yüksek früktoz içeren mısır şurubu (nişasta bazlı şeker) gibi tatlandırıcıları da kapsar.
Hazır yiyecekler satın alınırken etiketteki şeker içeriği ve türü okunmalı ve tercihi ona göre yapılmalıdır. Etikette yer alan; esmer şeker, mısır kaynaklı tatlandırıcılar, meyve suyu konsantresi, yüksek früktozlu mısır şurubu, bal, invert şeker, malt şekeri, melas (şeker tortusu), ham şeker, şeker, dekstroz, früktoz, glikoz, laktoz, maltoz, sukroz ifadeleri ilave şekeri göstermektedir. Bazı kahvaltılık gevrekler, yoğurtlar ve meyve suyu dâhil olmak üzere birçok paketlenmiş yiyecek ve içecekler çok miktarda ilave şeker içerir. Yiyecek seçimi yapılırken ürün etiketleri mutlaka okunmalı, şekerli kahvaltılık gevrekler yerine sade yulaf lapası, şekersiz müsli ya da kepekli gevrekler tercih edilmelidir. Bu tür sade tahılları tek başına tüketmek yerine, çeşitlilik ve doğal tatlılık katmak için taze meyveler eklenebilir. Etiketinde “ilave şeker içermez” ibaresi olan ürünler tercih edilmelidir.
Şeker ve şekerli yiyeceklerin fazla miktarda tüketimi, gereksiz enerji alımına, vücut ağırlığının artmasına (obeziteye) ve besleyici değeri daha iyi olan diğer yiyeceklerin tüketiminin azalmasına neden olur. Fazla şeker tüketimi; metabolik sendrom, kalp-damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, böbrek hastalıkları ve diş çürüğü riski ile ilişkilidir.
Yiyeceklerde yer alan doğal şeker dışında, üretimde eklenen şekerler ile çay şekeri olarak adlandırılan sakkarozun toplam günlük alım miktarı, ihtiyaç duyulan enerji miktarının %10’unu geçmemeli, %5’in altında olması tercih edilmelidir. Günde ortalama 2000 kalori enerjiye ihtiyaç duyan bir kişi için, alınabilecek en fazla şeker miktarı yaklaşık 200 kaloriye denk gelir. Bu da yaklaşık 50 gram (yaklaşık 10 silme tatlı kaşığı) şekere eşittir.
Çocuk beslenmesinde; ilave şeker içeren besinlerden (şeker, şekerli yiyecek ve içecekler) kaçınılmalı; şeker oranı yüksek yiyeceklere (çikolata, kek, bisküvi, şekerli içecekler ve dondurma vb.) günlük öğünlerinde nadiren ve küçük miktarlarda yer verilmelidir.
Toplum sağlığını önceleyen Bakanlığımızca, Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı yürütülmekte olup bu program kapsamında da “yüksek şeker içeren gıdaların toplumda tüketiminin azaltılması ve gıda üreticilerinin daha az şeker içeren ürün üretmeleri yönünden teşvik edilmesi” hedeflenmektedir.
Bu hedef çerçevesinde, şeker tüketiminin sağlık üzerine olumsuz etkilerine dikkat çekmek için 19–25 Eylül Dünya Şeker Tüketimine Dikkat Haftası etkinlikleri düzenlenmekte olup toplumda farkındalık oluşturmak amacıyla 81 ilde bilgilendirme faaliyetleri yürütülmektedir.