1947 yılında kutlanmaya başlanan “Verem Eğitim ve Propaganda Haftası”, her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden başlayan haftada kutlanır. Verem Haftasının (03-09 Ocak 2021) amacı, toplumun verem (tüberküloz) hastalığı ve hastalıkla mücadele konusunda bilinçlendirilmesidir.
Tüberküloz, halen dünya genelinde ve ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmekte ve çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır. Tüberküloz basili hava yolu ile bulaşır. Basilin kaynağı, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen aktif akciğer ve gırtlak tüberkülozu olan hastalardır. Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır. Hastaların çoğunda bulaştırıcılık, ortalama 2-3 haftada yok olur.
Tüberküloz enfeksiyonu, vücutta tüberküloz basilinin sessiz durduğu ve adeta hapsedildiği bir durumdur. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz basili ile enfektedir. Tüberküloz enfeksiyonu, basilin vücuda girmesinden sonra 8-10 haftada tüberkülin deri testinin (TDT) pozitifleşmesi ile kendini gösterir. Verem mikrobu vücuda girdikten sonra yıllarca hastalık yapmadan akciğerlerde bekleyebilir. Tüberküloz enfeksiyonu olan kişilerin yaklaşık %5-15’inde yaşamlarının bir döneminde tüberküloz hastalığı gelişme riski vardır; tüberküloz basiliyle karşılaşan insanların %90’ı ise hayatları süresince enfekte olarak kalır.
Tüberküloz hastalığı; tüberkülozla ilgili klinik belirti ve bulguların ortaya çıktığı duruma denir. Hastalığın gelişmesine yol açan, vücut direncini düşüren, bağışıklığı etkileyen hastalıklar ve etkenler vardır. HIV/AIDS vücut direncini en çok düşüren hastalıktır. Bunun dışında başta şeker hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, bazı kanserler, silikoz, ilaç ve alkol bağımlılığı, tütün kullanımı olmak üzere bazı kronik hastalıklar, ideal vücut ağırlığının %90’ından daha az kiloda olunması, bağışıklığı baskılayıcı tedavi uygulanması da vücut direncini düşürür. 5 yaşından küçüklerde vücut direnci düşük olduğundan hastalığa yakalanma riski fazladır. Tüberküloz hastalığı saç ve tırnak hariç tüm doku ve organları tutabilir, tuttuğu doku ve organa göre bulgu ve belirti gösterir, ancak en çok akciğerlerde görülür. Hastalığın tuttuğu diğer organlar arasında en sık görülenler; akciğer zarı, lenf bezleri, kemikler, böbrekler ve beyin zarlarıdır (menenjit).
Tüberküloz hastalığının belirtileri aşağıdaki gibidir:
Tanı konulan tüm tüberküloz hastaları verem savaş dispanserinde kaydedilir. Ülkemizde tüberküloz tedavisi ücretsizdir. Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi büyük önem taşır; tüberküloz tedavisinde ilaçlar eksik ya da düzensiz kullanılırsa hastalık iyileşmez, tedavisi güçleşerek çok ilaca dirençli tüberküloz (ÇİD-TB) gelişebilir. Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin gözetiminde içirtmek en uygun yoldur. Buna doğrudan gözetimli tedavi (DGT) denilir. Pandemi döneminde de önerilen yöntem olan Video Gözetimli DGT (VGT); her gün sağlık kuruluşuna gelemeyen hastalar için, iletişim teknolojisindeki gelişmelerden faydalanarak hastanın ilacını içerken bir sağlık çalışanına görüntülü bağlanması veya ilaç içmesini kaydedip video yollaması şeklinde uygulanan doğrudan gözetimli tedavidir.
Bir toplumun veremden korunmasının en etkili yolu; bulaştırıcı verem hastalarının erken teşhisi ve başarılı tedavisidir. Tüberküloz hastasının aile bireyleri ve diğer temaslıları dispanserlerde ücretsiz olarak muayene edilir ve gerekli tetkikleri yapılır. Temaslı muayenesi sonucunda hasta olduğu tespit edilenler tedavi edilir, tüberküloz hastası ile teması olan kişide enfeksiyon gelişimini önlemek ve tüberküloz enfeksiyonu olan kişide tüberküloz hastalığı gelişimini önlemek amacıyla da koruyucu ilaç tedavisi verilmektedir.
BCG (Verem) aşısı; özellikle çocuklarda kanla yayılan ve beyin zarlarını tutan tüberküloz hastalığını önlemede etkilidir. Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Tüberküloz, ekonomik ve psiko-sosyal kayıplara neden olduğundan, tedavi uyumunun ve uzun süreli tedavilerin sürdürebilmesi için sosyal ve ekonomik destekler verilmesi amacıyla Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında 12.12.2017 tarihinde yapılan protokol çerçevesinde “Psiko-Sosyal ve Mali Kayıp Yaşayan Tüberküloz ve SSPE Hastalarına Yönelik Düzenli Nakdi Yardım Programı” başlatılmıştır. Program kapsamında ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarımıza 2018 yılı Ocak ayından itibaren nakdi yardım verilmeye başlanmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Küresel Tüberküloz 2020 Raporu”na göre dünya genelinde tüberküloz görülme sıklığı (insidans) ve tüberkülozdan ölümler (mortalite) düşmektedir. Tüberküloz dünya genelinde en çok ölüme neden olan ilk 10 sebepten birisidir. Tek bir enfeksiyon ajanından olan ölümlerin en sık nedenidir. Dünya genelinde 2019 yılında 10 milyon yeni verem hastası ortaya çıkmış, 1.4 milyon insan da tüberkülozdan hayatını kaybetmiştir. DSÖ tahminlerine göre, dünya genelinde 2000-2019 yılları arasında TB tanı ve tedavisi ile 63 milyon hayat kurtarılmıştır.
Pencereyi_Ac.pdf
Halk_Brosuru.pdf
Hasta_Brosuru.pdf